ปัญจกะ คือ หมวด ๕

อนันตริยกรรม  คือ  กรรมหนักฝ่ายบาป  ห้ามสวรรค์  ห้ามนิพพาน  มี ๕ อย่าง

ปริเฉทที่  ๕  ตรัสรู้

พระเจ้าพิมพิสารเข้าเฝ้า

        พระมหาบุรุษทรงบรรพชาแล้ว  ประทับอยู่ที่อนุปิยอัมพวันแคว้นมัลละ  เป็นเวลา ๗ วัน เสวยความสุขที่เกิดจากบรรพชา  ต่อจากนั้นเสด็จไปบิณฑบาตที่เมืองราชคฤห์ แคว้นมคธ พระเจ้าพิมพิสารเสด็จมาเข้าเฝ้า  ทูลถามถึงพระชาติตระกูล  จะถวายราช-สมบัติให้กึ่งหนึ่ง พระองค์ทรงปฏิเสธ และทรงแสดงวัตถุประสงค์ของการเสด็จออกบรรพชา  เพื่อแสวงหาพระโพธิญาณให้ทราบ  พระเจ้าพิมพิสารทูลขอปฏิญญาว่า หากได้ตรัสรู้แล้วขอให้เสด็จมาแสดงธรรมโปรดด้วย  ทรงรับปฏิญญาของพระเจ้าพิมพิสาร

สุภาษิตที่มาจาก  ขุททกนิกาย  ชาดก

            ๑. อตฺตานํ  นาติวตฺเตยฺย.
                บุคคลไม่ควรลืมตน

ทุกะ คือ หมวด ๒

๑. หิริ และ โอตตัปปะ ได้ชื่อว่า ธรรมเป็นโลกบาล เพราะเหตุไร ? (๒๕๕๖)
     ตอบ : เพราะเป็นคุณธรรมที่ทำให้บุคคลรังเกียจและเกรงกลัวต่อบาปทุจริต ไม่กล้าทำความชั่วทั้งในที่ลับ และที่แจ้ง

กัณฑ์ที่ ๑  อนุศาสน์

๑. ภิกษุผู้ปฏิบัติอย่างไร จึงชื่อว่ามีศีล? (๒๕๕๕)
     ตอบ : ภิกษุสำรวมกายวาจาให้เรียบร้อย เว้นข้อที่ทรงห้าม ทำตามข้อที่ทรงอนุญาต จึงชื่อว่ามีศีล

บทนำ

            บรรดามนุษย์ผู้เกิดมาในโลกนี้  ย่อมมีรูปร่างความประพฤติ แตกต่างกันไปต่างๆนานา  เช่น  รูปร่างงามบ้าง  รูปร่างทรามบ้าง ความประพฤติดีบ้าง ความประพฤติเลวบ้าง เป็นต้น นักปราชญ์มีพระพุทธเจ้า เป็นต้น จึงได้กำหนดแบบแผน สำหรับเป็นหลักในการปรับปรุงความประพฤติของมนุษย์ เรียกว่า ศีล  เพื่อให้มนุษย์ได้ประพฤติตนเป็นคนดีอย่างสม่ำเสมอเว้นจากการเบียดเบียนซึ่งกันและกัน  ข้อที่ท่านได้บัญญัติเป็นเบื้องต้นมีองค์ ๕  คือ