การศึกษาสมัยนี้ พระภิกษุเป็นผู้บริหารและจัดการศึกษา คือเป็นครูผู้สอนกันเอง สมัยพ่อขุนรามคำแหง การปกครองคณะสงฆ์แบ่งออกเป็น ๒ ฝ่าย คือ ฝ่ายคามวาสีและฝ่ายอรัญญวาสี ทรงส่งเสริมให้มีการศึกษาพระพุทธศาสนาจากคัมภีร์พระไตรปิฎก แม้พระองเองก็ทรงสั่งสอนประชาชนตามหลักธรรมเช่นกัน
สถานศึกษาในสมัยลานนาไทยและกรุงสุโขทัยใช้วัดและวังเป็นศูนย์กลาง โดยวัดเป็นสถานศึกษาของบุตรหลานขุนนางและราษฎรทั่วไป มีพระภิกษุเป็นผู้สอน ส่วนวังเป็นสำนักราชบัณฑิตสอนเฉพาะเจ้านาย ข้าราชการ และเป็นสถานที่ศึกษาธรรมของพระภิกษุสงฆ์เท่านั้น
การศึกษาสมัยนี้ ยังยึดหลักภาษาบาลีศึกษาในเชิงหลักภาษา และเนื้อหาธรรมะจากพระไตรปิฎก โดยแบ่งเป็นตอนๆ อันดับแรกศึกษาพระสุตตันตปิฎก เมื่อจบแล้วก็ศึกษาพระวินัยปิฎก และพระอภิธรรมปิฎกตามลำดับ
การวัดผลการศึกษาใสมัยลานาไทยและสมัยสุโขทัย ยังไม่เด่นชัด เป็นแต่การวัดผลจากวามทรงจำ และความสามารถของพระภิกษุสงฆ์เป็นพื้น.
หนังสืออ้างอิง : ประวัติการศึกษาคณะสงฆ์ ของกรมการศาสนา กระทรวงศึกษาธิการ พิมพ์เมื่อ ปีพ.ศ.๒๕๒๗
ที่อยู่ : 23/2 หมู่ 7 โรงเรียนพระปริยัติธรรม
วัดพระธรรมกาย ต.คลองสาม อ.คลองหลวง จ.ปทุมธานี 12120
dummy 02-831-1000 ต่อ 13710