ข้อปฏิบัติหลังจากสอบแล้ว .

๑. เมื่อส่งใบตอบแล้ว ให้ออกจากห้องสอบทันที เมื่ออยู่นอก ห้องสอบ หากเปิดแบบดูรู้ว่าตนทำผิดพลาดไป ก็ไม่ควรแสดงอาการ ตกใจ

หรือโวยวายออกมาว่าตนทำผิดอย่างนั้นอย่างนี้ เพราะจะ ทำให้กำลังใจตก ไม่คิดจะสอบในวันต่อไปอีกหรือวันต่อไป อาจทำไม่ ได้ดีเท่าที่ควร

เพราะท้อใจเสียแล้วว่าถึงอย่างไร ตนตกแน่แล้วแต่วัน แรก ข้อนี้ไม่แน่เสมอไป เพราะข้อที่ตนเห็นว่าผิดนั้น อาจเป็นถูกต้อง

ในสายตาของกรรมการก็ได้ จึงควรสงบจิตใจ และสติอารมณ์ไว้ดีกว่า

. ๒. เมื่อตรวจดูว่าตนทำถูกต้องหมด ก็ไม่ควรดีใจตื่นเต้นจนเกิน ไป เป็นเหตุให้ประมาท ทำให้ผิดพลาดในวันต่อไปได้ .

๓. เมื่อกลับถึงที่พักอาศัย ควรสรงน้ำให้สบายใจก่อนพักผ่อน ให้สมองหายตึงเครียดสักครู่ หรือเดินออกกำลังกายสูดอากาศสบายๆ พอควรแก่เวลา แล้วค่อยมาเริ่มดูตำราวิชาที่จะสอบต่อไป .

๔. เมื่อสอบเสร็จหมดทุกวิชาแล้ว ไม่ควรวิพากษ์วิจารณ์ข้อสอบ ในทำนองเสียๆ หายๆ หรือทำนองดูแคลนว่าไม่เข้าท่า น่าจะออกอย่าง โน้นอย่างนี้

เพราะนั่นเท่ากับเป็นการลบหลู่ครูอาจารย์ หรือพระ พุทธพจน์ อันอาจเป็นเหตุให้เกิดภัยอันตราย ไม่โดยตรงก็โดยอ้อมได้ หรือแพ้ภัยตัวเองได้ .

๕. เมื่อถึงวันตรวจข้อสอบบาลีประจำปี คือ ตั้งแต่วันแรม ๒ ค่ำถึงแรม ๕ ค่ำ เดือน ๔ รวม ๕ วัน พึงตั้งใจทำวัตรสวดมนต์ ตั้งกัลยาณจิต

แผ่เมตตาถึงกรรมการผู้ตรวจ ด้วยอำนาจเมตตาจิตนั้น อาจทำให้จิตใจกรรมการอ่อนโยนบังเกิดเมตตา ไม่เก็บคะแนนหยุม หยิมในที่ผิดไม่รุนแรง หรือผิดเพราะความพลั้งเผลอ .

๖. เมื่อประกาศผลสอบแล้ว ถ้าสอบตก ก็ไม่พึงโวยวาย โทษ นั่นโทษนี่ แม้แต่ตัวเองก็ไม่ควรโทษ แต่ควรจำไว้เป็นบทเรียนว่าที่ตน ตกนั้น เพราะอะไร เพื่อจะได้ปรับปรุงแก้ไขตนเองต่อไป .

๗. เมื่อสอบได้ พึงหาเครื่องสักการะตามแต่จะหาได้ ไปคารวะครูอาจารย์ ผู้ประสิทธิ์ประสาทวิชาให้ จนสอบไล่ได้ เป็นการไหว้ครูไปในตัว อย่าทรนงตนว่าที่สอบได้

เป็นเพราะความสามารถของ ตัวเองฝ่ายเดียว ครูอาจารย์ที่สอนมาไม่ให้อะไรมากมายนัก ถึงกับจะต้องไปบูชาลักการะ เพราะความคิดเช่นนั้น เป็นการลบหลู่คุณ ครูอาจารย์

อันจักลบความรู้ที่ครูอาจารย์นั้น ๆ เคยประสิทธิ์ประสาทไว้ด้วย ทั้งจะหาความเจริญในอนาคตไม่ได้ด้วย . . ข้อควรปฏิบัติต่างๆ ดังกล่าวมานี้

เป็นข้อเสนอแนะต่อนักศึกษา ว่าควรทำ มิได้บังคับว่าต้องทำ ซึ่งหากแม้นักศึกษาจะไม่ทำ ก็ไม่มี โทษผิดอันใด แต่ถ้าทำแล้ว

ก็มีประโยชน์มีคุณแก่ผู้กระทำ เหมือนยา บำรุง ไม่ใช่ยารักษาโรค ใครทานเข้าไปก็ทำให้ผู้นั้นมีกำลังแข็งแรง สามารถต่อต้านโรคภัยไข้เจ็บได้

และมีพลานามัยสมบูรณ์ดี ใครไม่ทาน ผู้นั้นก็ไม่ได้ประโยชน์จากยานั้น ฉะนี้แล.