การศึกษาทั้ง ๙ ชั้นนี้ จัดรวมเป็น ๓ ชั้นคือ

• ประโยค๑-๒, ป.ธ. ๓ เป็นเปรียญธรรมตรี
• ประโยค ป.ธ. ๔-๕-๖ เป็นเปรียญธรรมโท
• ประโยค ป.ธ. ๗-๘-๙ เป็นเปรียญธรรมเอก

หลักสูตรการเรียนการสอน

ประโยค ๑-๒

• วิชาไวยากรณ์ ใช้หนังสือไวยากรณ์ ๔ เล่ม
• วิชาแปลมคธเป็นไทย ใช้หนังสือธัมมปทัฏฐกถา ภาค ๑-๔

เปรียญธรรม ๓ ประโยค

• วิชาไวยากรณ์ ใช้หนังสือไวยากรณ์ ๔ เล่ม
• วิชาสัมพันธ์ ใช้หนังสือคู่มือหลักสัมพันธ์ไทย
• วิชาแปลมคธเป็นไทย ใช้หนังสือธัมมปทัฏฐกถา ภาค ๕-๘
• วิชาบุรพภาค ใช้แบบหอร์มจดหมายราชการ

เปรียญธรรม ๔ ประโยค

• วิชาแปลไทยเป็นมคธ ใช้หนังสือธัมมปทัฏฐกถา ภาค ๑
• วิชาแปลมคธเป็นไทย ใช้หนังสือมังคลัตถทีปนี ภาค ๑

เปรียญธรรม ๕ ประโยค

• วิชาแปลไทยเป็นมคธ ใช้หนังสือธัมมปทัฏฐกถา ภาค ๒,๓,๔
• วิชาแปลมคธเป็นไทย ใชั้หนังสือมังคลัตถทีปนี ภาค ๒

เปรียญธรรม ๖ ประโยค

• วิชาแปลไทยเป็นมคธ ใช้หนังสือธัมมปทัฏฐกถา ภาค ๕,๖,๗,๘
• วิชาแปลมคธเป็นไทย ใช้หนังสือสมันตปาสาทิกา ภาค ๓,๔,๕

เปรียญธรรม ๗ ประโยค

• วิชาแปลไทยเป็นมคธ ใช้หนังสือมังคลัตถทีปนี ภาค ๑
• วิชาแปลมคธเป็นไทย ใช้หนังสือสมันตปาสาทิกา ภาค ๑-๒

เปรียญธรรม ๘ ประโยค

• วิชาแปลไทยเป็นมคธ ใช้หนังสือสมันตปาสาทิกา ภาค ๑-๒
• วิชาแปลมคธเป็นไทย ใช้หนังสือวิสุทธิมรรค ภาค ๑-๒
• วิชาแต่งฉันท์มคธ กรรมการกำหนดข้อความให้

เปรียญธรรม ๙ ประโยค

• วิชาแต่งภาษามคธ กรรมการกำหนดข้อความให้
• วิชาแปลไทยเป็นมคธ ใช้หนังสือวิสุทธิมรรค ภาค ๑-๒
• วิชาแปลมคธเป็นไทย ใช้หนังสืออภิธัมมัตถวิภาวินี

หลักเกณฑ์การเก็บคะแนน

วิชาไวยากรณ์

• ผิด ๑-๑๕  ได้      ให้ ให้ ให้ (๓ ให้)
• ผิด ๑๖-๒๐  ได้     ให้ ให้ (๒ ให้)
• ผิด ๒๑-๒๕  ได้     ให้ (๑ ให้)
• เกินจากนั้นลง ๐ ทั้งหมด

วิชาบุรพภาค

• ผิดเกิน ๑๒ ปรับตกหมด

วิชาอื่นๆ

• ผิด ๑-๖  ได้         ให้ ให้ ให้ (๓ ให้)
• ผิด ๗-๑๒ ได้        ให้ ให้ (๒ ให้)
• ผิด ๑๓-๑๘  ได้     ให้ (๑ ให้)
• ผิดเกินนั้นลง ๐ ทั้งหมด

หมายเหตุ

• ผิด ๑ ศัพท์                 หัก ๑ คะแนน
• ผิด สัมพันธ์ ๑ แห่ง        หัก ๒ คะแนน
• ผิด ๑ ประโยค             หัก ๖ คะแนน

กำหนดการสอบได้

๑.เปรียญธรรม ๓ ประโยค มีจำนวน ๓ วิชา ต้องได้ดังนี้

       ก. ๓ ๓ ๓  ได้ชั้นเอก
       ข. ๓ ๓ ๒  ได้ชั้นโท
       ค. ๓ ๒ ๒  ได้ชั้นตรี
       ง. ๒ ๒ ๒  ได้ชั้นตรี
       จ. ๓ ๒ ๑  ได้นอกชั้น
       ฉ. ๓ ๒ ๑  ได้นอกชั้น
       ช. ๒ ๓ ๑  ได้นอกชั้น

๒.ประโยค ๑-๒ และ ป.ธ.๔,๕,๖,๗ มีจำนวน ๒ วิชา ต้องได้ดังนี้

       ก. ๓ ๓   ได้ชั้นเอก
       ข. ๓ ๒  ได้ชั้นโท
       ค. ๒ ๒  ได้ชั้นตรี

๓.ป.ธ.๘,๙ มีจำนวน ๓ วิชา ต้องได้ดังนี้

       ก. ๓ ๓ ๓  ได้ชั้นเอก
       ข. ๓ ๓ ๒  ได้ชั้นโท
       ค. ๓ ๒ ๒  ได้ชั้นตรี
       ง. ๒ ๒ ๒  ได้ชั้นตรี    นอกนั้นตกหมด

วันสอบสนามหลวงแผนกบาลี

การสอบบาลีสนามหลวง ชั้นประโยค ๑-๒ ป.ธ.๓ ป.ธ.๔ สอบในส่วนภูมิภาค และตั้งแต่ชั้น ป.ธ.๕ ป.ธ.๖ ป.ธ.๗ ป.ธ.๘ ป.ธ.๙ สอบในสมามส่วนกลาง การสอบแบ่งออกเป็น ๒ ครั้ง อย่างนี้

• ครั้งที่ ๑ สำหรับ ป.ธ.๖ ป.ธ.๗ ป.ธ.๘ ป.ธ.๙ สอบสนามหลวงในกรุงเทพฯ ในวันขึ้น ๒,๓,๔,๕ ค่ำ เดือน ๓ ของทุกปี
• ครั้งที่ ๒ สำหรับ ประโยค ๑-๒ ป.ธ.๓ ป.ธ.๔ ป.ธ.๕ สอบในวันแรม ๑๐,๑๑,๑๒ ค่ำ เดือน ๓ ของทุกปี

อย่างไรก็ตาม การศึกษาพระปริยัติธรรม (แผนกธรรมและแผนกบาลี) ที่มีวิวัฒนาการมายาวนานตั้นแต่ครั้งโบราณกาลนั้น นับเป็นรากฐานที่สำคัญอีกประการหนึ่ง ในการที่จะดำเนินชีวิตไปตามขั้นตอนของศีล สมาธิ และปัญญา ผู้เรียนจะได้รู้จักเข้าถึงและนำหลักธรรมคำสอนของพระบรมศาสดามาปฏิบัติได้อย่างถูกต้อง คณะสงฆ์ผู้รับผิดชอบ รับเป็นภาระเอาใจใส่ในด้านการศึกาา จึงถือเป็นภาระกิจสำคัญที่จะต้องส่งเสริมและรักษาการศึกษาในลักษณะนี้ไว้สืบไป.

หนังสืออ้างอิง : ประวัติการศึกษาคณะสงฆ์ ของกรมการศาสนา กระทรวงศึกษาธิการ พิมพ์เมื่อ ปีพ.ศ.๒๕๒๗