" พระอริยะย่อมเห็นทั้งบัณฑิตผู้เห็นอยู่ด้วย
ย่อมเห็นทั้งอันธพาลผู้ไม่เห็นอยู่ด้วย
ส่วนปุถุชนย่อมมองไม่เห็นทั้งอันธพาลและบัณฑิตนั้น "

พระวัปปะ หรือ พระวัปปะเถระ เป็นพระภิกษุสาวกของพระพุทธเจ้า เป็นหนึ่งในปัญจวัคคีย์ และพระอสีติมหาสาวก

พระวัปปะ เมื่อได้ตรัสรู้ธรรมแล้ว มีบทบาทสำคัญในการช่วยเผยแพร่พระพุทธศาสนาในช่วงต้นพุทธกาล ท่านดำรงอายุพอสมควรแก่กาล ก็ดับขันธปรินิพพาน

ชาติภูมิ

ท่านพระวัปปะ เป็นบุตรพราหมณ์ในเมืองกบิลพัศดุ์ เมื่อคราวพระมหาบุรุษประสูติใหม่ พราหมณ์ผู้บิดาของท่านได้รับเชิญเลี้ยงโภชนาหาร ในพระราชพิธีทำนายพระลักษณะ ได้เห็นพระมหาบุรุษ มีพระลักษณะถูกต้อง ตามตำราลักษณะพยากรณ์ศาสตร์ จึงมีความเคารพนับถือในพระองค์เป็นอันมาก แต่ความหมดหวัง ในการที่จะได้เห็น พระองค์ตรัสรู้เป็นพระสัมมาสัมพุทธเจ้า

เมื่อตนใกล้จะสิ้นชีวิต จึงได้สั่งสอนบุตรของตนไว้ว่า เมื่อพระมหาบุรุษ เสด็จออกทรงผนวชแล้ว ให้ติดตามเสด็จเมื่อนั้น ครั้นเมื่อพระมหาบุรุษเสด็จออกทรงผนวชแล้ว และกำลังบำเพ็ญทุกกรกิริยาอยู่ ท่านพระวัปปะ พร้อมด้วยพราหมณ์ ๔ คน มีโกณฑัญญพราหมณ์เป็นหัวหน้า จึงพากันออกบวชเป็นฤาษี ตามเสด็จพระมหาบุรุษ คอยอยู่เฝ้าปฏิบัติทุกเช้าค่ำ ด้วยหวังว่า พระองค์ได้บรรลุธรรมอันใดแล้ว ก็จักได้สั่งสอนให้ตนได้บรรลุธรรมนั้นบ้าง

เมื่อเห็นพระองค์ทรงละทุกกรกิริยา ที่ทรงประพฤติมาแล้วเป็นเวลา ๖ ปี จึงมีความเห็นร่วมกันว่า พระองค์คลายความเพียร เวียนมาเพื่อความเป็นผู้มักมาก ในกามคุณเสียแล้ว และคงจะไม่ได้บรรลุธรรมวิเศษ อันใดอันหนึ่งแน่นอน จึงมีความเบื่อหน่าย คลายความเคารพนับถือ พากันหลีกไปอยู่ ณ ป่าอิสิปตนมฤคทายวัน แขวงเมืองพาราณสีฯ

บรรลุธรรม

เมื่อพระมหาบุรุษ ทรงบำเพ็ญเพียรทางใจได้ตรัสรู้แล้ว จึงเสด็จไปโปรดแสดงพระธรรมเทศนา ธัมมจักกัปปวัตนสูตร เป็นปฐมเทศนา ในเมื่อจบเทศนานั้น ท่านหาได้สำเร็จมรรคผลอะไรไม่ วันรุ่งขึ้น ได้ฟัง ปกิรณกเทศนา จึงได้ดวงตาเห็นธรรม (ในอรรถกถาตติยสามนต์แก้ว่า การได้ดวงตาเห็นธรรมของท่านทั้งสี่นี้ สืบต่อไป ไม่ได้พร้อมกัน ได้คนละวัน คือ วันปาฏิบท วันค่ำหนึ่ง ท่านพระวัปปะ ได้ดวงตาเห็นธรรม วันที่สองท่านภัททิยะ วันที่สามท่านมหานามะ วันที่สี่ท่านพระอัสสชิ วันที่ห้า แสดงอนัตตลักขณสูตรฯ) คือ ได้บรรลุโสดาปัตติผล เป็น พระโสดาบัน จึงได้ทูลขอบรรพชาอุปสมบท ในพระธรรมวินัยฯ

สำเร็จอรหันต์

พระองค์ทรงอนุญาตให้ท่านเป็นพระภิกษุ ด้วยวิธี “เอหิภิกขุอุปสัมปทา” เมื่อมีอินทรีย์แก่กล้าแล้ว ได้ฟังเทศนา อนัตตลักขณสูตร ก็ได้สำเร็จพระอรหัตผล เป็น พระอรหันต์ ผู้ชื่อว่า อเสขบุคคล (พระอเสขบุคคล คือ ผู้ที่ไม่ต้องศึกษาอะไรอื่นอีกต่อไป) ท่านได้ช่วยเป็นกำลังพระบรมศาสดา ประกาศพระศาสนาคราวแรกองค์หนึ่ง เมื่อท่านดำรงอายุสังขาร อยู่พอสมควรแก่กาลแล้ว ก็ดับขันธปรินิพพานฯ..

เนื้อหาเพิ่มเติม
จาก หอมรดกไทย www.heritage.thaigov.net

ใจความในวัปปเถระวัตถุนี้ พระสังคีติกาจารย์ กำหนดด้วยบทพระคาถามีเนื้อความว่า ในกาลเมื่อพระศาสนา ของพระปทุมุตตระพุทธเจ้านั้น พระวัปปเถระ ได้เกิดในเรือนของตระกูลในนครหงสวดี เมื่อเจริญวัย จำความได้แล้ว ก็ได้สดับคำสรรเสริญจากบริษัททั้งหลายว่า พระมหาเถระทั้งหลายชื่อนั้นชื่อนั้น ท่านได้รับอมฤตธรรม ของพระบรมศาสดาก่อนกว่าบริษัททั้งปวง กุลบุตรนั้น จึงเข้าไปใกล้พระผู้มีพระภาคเจ้า ตั้งปณิธานความปรารถนาว่า ข้าแต่พระผู้มีพระภาคเจ้า สืบไปในอนาคตกาล เมื่อบุคคลทั้งหลาย บรรดาที่จะได้เป็นผู้รับอมฤตธรรมเทศนา ของพระบรมศาสดา ณ กาลบัดนี้ ขอให้ข้าพระองค์ พึงได้เป็นผู้รับพระอมฤตธรรมเทศนา ก่อนกว่าบริษัทคนทั้งปวง คนใดคนหนึ่งเถิด ครั้นตั้งปณิธานดังนี้แล้ว จึงยังบุคคลให้รู้แจ้ง ซึ่งตนว่าเป็นบุคคลตั้งอยู่ในพระไตรสรณคมณ์ ในสำนักของพระบรมศาสดา

กุลบุตรผู้นั้น ครั้นอุตสาห์บำเพ็ญกุศลอยู่ จนกำหนดชนมายุแล้ว เมื่อท่องเที่ยวอยู่ในเทวโลก และมนุษย์โลกสิ้นกาลช้านาน

ครั้นมาในพระพุทธศาสนา ของพระพุทธเจ้าของเรานี้ ก็ได้เกิดเป็นบุตรของพราหมณ์ อยู่ในกรุงกบิลพัสด์ มีชื่อว่า วัปปมานพ เมื่อคำพยากรณ์ที่พระกาฬเทวินดาบสทำนาย พระมหาสัตว์เจ้าว่า พระสิทธัตถราชกุมารนี้ จะได้ตรัสเป็นองค์พระสัพพัญญูพุทธเจ้า เที่ยงแท้ดังนี้แล จึงละเสียซึ่งฆราวาส ออกบรรพชาเป็นดาบส กับด้วยบุตรพราหมณ์ทั้งหลาย มีโกณฑัญญพราหมณ์เป็นประธาน ไปยับยั้ง คอยท่าพระมหาสัตว์อยู่ ในอุรุเวลประเทศ ด้วยมาดำริว่า ในกาลเมื่อพระมหาสัตว์ ได้บรรลุพระสัพพัญญุตญาณแล้ว เราจะได้รับพระราชทานฟังพระธรรมเทศนา ในสำนักของพระพุทธองค์แล้ว เราก็จะได้บรรลุพระอมฤตนิพพาน

เมื่อมาสันนิษฐานดังนี้แล้ว ก็เข้าไปบำรุงบำเรอพระมหาสัตว์เรา ที่ออกสู่มหาภิเนษกรมณ์ กระทำทุกกรกิริยาอยู่สิ้น ๖ พระวัสสานั้นแล้ว ก็พากันเหนื่อยหน่าย เลี่ยงหนีพระมหาสัตว์เจ้า ไปยังป่าอิสิปตนมิคทายวัน เพราะเหตุด้วยพระมหาสัตว์เจ้านั้น เสวยอาหารอันหยาบ กาลเมื่อพระมหาสัตว์ได้ตรัสรู้สัมโพธิญาณแล้ว และเสด็จยับยั้งอยู่เจ็ดวันเจ็ดวาระแล้ว และเสด็จไปยังป่าอิสิปตนมิคทายวัน โปรดประทานพระสัทธรรมเทศนา พระธรรมจักกัปปวัตนสูตร ในวันปฏิบทแรมหนึ่งค่ำ วัปปกุลบุตร ก็ได้ดำรงอยู่ในพระโสดาปัตติผลญาณ ครั้น ณ วันแรมห้าค่ำ วัปปกุลบุตร ก็ได้บรรลุพระอรหัต พร้อมด้วยพระปฏิสัมภิทาญาณ กับด้วยพราหมณ์ทั้งหลาย จำนวนมากมีพระอัญญาโกณฑัญญะเถระ เป็นประธาน

เหตุการณ์ดังนั้น พระวัปปเถระ จึงได้กล่าวประกาศแสดงความประพฤติ ในกาลก่อนของท่านไว้โดยนัยพิสดาร ในคัมภีร์พระอปทาน และเมื่ท่าน มีชนมายุสังขารบริบูรณ์แล้ว ก็ดับขันธ์เข้าสู่พระปรินิพพาน ด้วยอนุปาทิเสส ปรินิพพานธาตุ สิ้นชาติ สิ้นภพ สิ้นตัณหา อุปาทาน

ที่มา http://www.dhammataankusoljit.org