แบบเรียนสมาส

สมาส

แปลว่า ย่อ (บท + บท)

เมื่อ	ถ้า	บ่งเป็น
บท + บท	คุณนาม + นามนาม ( วิเสสนบุพพบท ) หรือ นามนาม + คุณนาม ( วิเสสนุตตรบท ) หรือ คุณนาม + คุณนาม ( วิเสสโนภยบท ) ที่สำคัญคือมีวิภัตติ และวจนะ เสมอกัน	กัมมธารยสมาส
	สังขยา + นามนาม ทำเป็น เอก.นปุง.( สมาหาร ) ไม่ทำเป็นเอก.นปุง. ( อสมาหาร )	ทิคุสมาส
	บทออกสำเนียงวิภัตติ ( ทุติยา - สัตตมี ) + นามนาม / คุณนาม ( ระหว่างบทสมาส )	ตัปปุริสสมาส
	น + นามนาม	น บุพพบทกัมมธารยสมาส
	( อน + นามนาม ) แปลว่าไม่ใช่	หรือ อุภยตัปปุริสสมาส
	นามนาม + นามนาม ทำเป็น เอก.นปุง.( สมาหาร ) ไม่ทำเป็นเอก.นปุง. ( อสมาหาร )	ทวันทวสมาส
	อุปสัค / นิบาต +นามนาม ( มีอุปสัค / นิบาต เป็นประธานในบทปลง เป็นเอก.นปุงสกลิงค์ )	อัพยยีภาวสมาส
	คุณนาม + นามนาม หรือนามนาม + คุณนาม หรือนามนาม + นามนาม แล้วแปลว่า มี , ไม่มี , เป็นไปกับด้วย แปลว่ามี ( ตุลยา , ฉัฏฐี , ภินนา ) แปลว่าไม่มี ( น บุพพบทพหุพพิหิ ) แปลว่าเป็นไปกับด้วย ( สห บุพพบทพหุพพิหิสมาส )	พหุพพิหิสมาส

กัมมธารยสมาส
นามนาม + คุณนาม เป็นต้น มีวิภัตติและวจนะเสมอกัน
เมื่อ	ถ้าเป็น		จัดเป็น
บท + บท	คุณนาม + นามนาม		วิเสสนบุพพบท
	นามนาม + คุณนาม		วิเสสนุตตรบท
	คุณนาม + คุณนาม		วิเสสโนภยบท
	บทหน้า ประกอบด้วย อิว ศัพท์ + บทหลัง (อุปมาบุพพบท)	( แปลว่า เพียงดัง )	วิเสสโนปมบท
	บทหน้า + บทหลังประกอบด้วย อิว ศัพท์ (อุปมานุตตรบท)	( แปลว่า เพียงดัง )	วิเสสโนปมบท
	บทหน้า ประกอบด้วย อิติ ศัพท์ + บทหลัง	( แปลว่า ว่า )	สัมภาวนบุพพบท
	บทหน้าประกอบด้วย เอว ศัพท์ + บทหลัง	( แปลว่า คือ )	อวธารณบุพพบท

ทิคุสมาส
ปกติสังขยา + นามนาม	ถ้าทำให้เป็น เอกวจนะ นปุงสกลิงค์	จัดเป็น	สมาหารทิคุสมาส
ปกติสังขยา + นามนาม	ถ้าไม่ทำให้เป็น เอกวจนะ นปุงสกลิงค์	จัดเป็น	อสมาหารทิคุสมาส

ตัปปุริสสมาส
บทออกสำเนียงวิภัตติ ( ทุติยา - สัตตมี ) + นามนาม / คุณนาม
ถ้าออกสำเนียงด้วย .......วิภัตติ ( แปลว่า ..... )	บวก	จัดเป็น
ทุติยาวิภัติ ( ซึ่ง,สู่,ยัง,สิ้น,ตลอด,กะ,เฉพาะ)	นามนาม / คุณนาม	ทุติยาตัปปุริสสมาส
ตติยาวิภัตติ ( ด้วย,โดย,อัน,ตาม,เพราะ,มี,ด้วยทั้ง )	"	ตติยาตัปปุริสสมาส
จตุตถีวิภัตติ ( แก่, เพื่อ,ต่อ )	"	จตุตถีตัปปุริสสมาส
ปัญจมีวิภัตติ ( แต่,จาก,กว่า,เหตุ )ฃ	"	ปัญจมีตัปปุริสสมาส
ฉัฏฐีวิภัตติ ( แห่ง,ของ,เมื่อ )	"	ฉัฏฐีตัปปุริสสมาส
สัตตมีวิภัตติ ( ใน,ใกล้,ที่,ในเพราะ,เหนือ,บน,ณ )	"	สัตตมีตัปปุริสสมาส

ทวันทวสมาส
( คล้ายๆวิเสสโนภยบท กัมมธารยสมาส แต่เป็นบทนามนามทั้งสองบท มีวิภัตติเสมอกัน) ( อาจจะมีมากกว่า 2 บทก็ได้ )
นามนาม + นามนาม	ถ้าทำให้เป็น เอกวจนะ นปุงสกลิงค์	จัดเป็น	สมาหารทิคุสมาส
	ถ้าไม่ทำให้เป็น เอกวจนะ นปุงสกลิงค์	จัดเป็น	อสมาหารทิคุสมาส

อัพยยีภาวสมาส
อุปสัค / นิบาต + นามนาม ( แปลอุปสัค / นิบาต เป็นตัวประธาน )
มีรูปเป็น เอกวจนะ นปุงสกลิงค์อย่างเดียว
อุปสัค + นามนาม	มีรูปเป็น เอกวจนะ นปุงสกลิงค์	จัดเป็น	อุปสัคคปุพพกะ
นิบาต + นามนาม	มีรูปเป็น เอกวจนะ นปุงสกลิงค์	จัดเป็น	นิปาตปุพพกะ

พหุพพิหิสมาส ( 5 อย่าง )
คุณนาม + นามนาม
หรือนามนาม + คุณนาม
หรือนามนาม + นามนาม แล้วแปลว่า มี , ไม่มี , เป็นไปกับด้วย
แปลว่า มี	1 ตุลยาธิกรพหุพพิหิสมาส ( บทที่สมาสกัน ในวิเคราะห์มีวิภัตติเสมอกัน แต่แบ่งออกเป็น 6 อย่าง
	แบ่งตามวิภัตติในวิเคราะห์ที่ใช้เป็นตัวประธานแห่งบทสมาส ( ทุติยา - สัตตมี ) )
	2 ฉัฏฐีอุปมาพหุพพิหิ ( ประกอบด้วย อิว ศัพท์ มีฉัฏฐีวิภัตติในวิเคราะห์เป็นประธานแห่งบทสมาส )
	3 ภินนาธิกรณพหุพพิหิสมาส ( บทที่สมาสกัน ในวิเคราะห์มีวิภัตติต่างกัน และใช้ฉัฏฐี.ในวิ.เป็นประธานแห่งบทสมาส )
แปลว่าไม่มี	1 น บุพพบทพหุพพิหิสมาส ( มี อ นำหน้า เอา จตุตถี หรือ ฉัฏฐี ในรูปวิเคราะห์เป็นประธานแห่งบทสมาส)
แปลว่าเป็นไปกับด้วย	1 สห บุพพบทพหุพพิหิสมาส ( มี ส นำหน้า ( สห ศัพท์ ) )

	ศัพท์สมาส	แยกเป็น	เป็นสมาส	แปล	วิเคราะห์
1	กณฺหเนตฺโต	กณฺห + เนตฺโต	ฉัฏฐีตุล.พหุพ.	มีตาดำ	กณฺหานิ เนตฺตานิ ยสฺส โส กณฺหเนตฺโต
2	กตกุสโล	กต + กุสโล	ตติยาตุล.พหุพ.	มีกุศลอันทำแล้ว	กตํ กุสลํ เยน โส กตกุสโล
3	ขตฺติยมาโน	ขตฺติย + มาโน	ฉัฏฐีตัป.	มานะแห่งกษัตริย์	ขตฺติยสฺส มาโน ขตฺติยมาโน
4	คมิกภตฺตํ	คมิก + ภตฺตํ	จตุตถีตัป.	ภัตรเพื่อผู้ไป	คมิกสฺส ภตฺตํ คมิกภตฺตํ
5	คหฏฺฐปพฺพชิตา	คหฏฺฐ + ปพฺพชิตา	อสมาหารทวัน.	คฤหัสถ์และบรรพชิต ท.	คหฏฺโฐ จ ปพฺพชิโต จ คหฏฺฐปพฺพชิตา
6	ญาณชาลํ	ญาณ + ชาลํ	อุปมานุตตร.วิเสสโนปม.กัม.	ญาณเพียงดังข่าย	ญาณํ ชาลํ อิว ญาณชาลํ
	ญาณชาลํ	ญาณ + ชาลํ	อว.กัมม.	ข่ายคือญาณ	ญาณํ เอว ชาลํ ญาณชาลํ
7	ฐิตเปโม	ฐิต + เปโม	สตฺตมีตุล.พหุพ.	มีความรักตั้งอยู่	ฐิโต เปโม ยสฺมึ โส ฐิตเปโม
8	ติทณฺฑํ	ติ + ทณฺฑํ	สมาหารทิคุ.	ไม้ ๓ อัน	ตโย ทณฺฑา ติทณฺฑํ
9	ติโรปาการํ	ติโร + ปาการํ	นิปาตปุพ.อัพยยี.	ภายนอกแห่งกำแพง	ปาการสฺส ตโร ติโรปาการํ
10	ทาสีทาสํ	ทาสี + ทาสํ	สมาหารทวัน.	ทาสและทาสี	ทาสี จ ทาโส จ ทาสีทาสํ
11	ทินฺนยโส	ทินฺน + ยโส	จตุตถีพหุพ.	มียศอันท่านให้แล้ว	ทินฺโน ยโส ยสฺส โส ทินฺนยโส
12	ทีฆชงฺโฆ	ทีฆ + ชงฺโฆ	วิเสสนบุพ.กัมม.	แข้งยาว	ทีโฆ ชงฺโฆ ทีฆชงฺโฆ
	ทีฆชงฺโฆ	ทีฆ + ชงฺโฆ	ฉัฏฐีตุล.พหุพ.	มีแข้งยาว	ทีฆา ชงฺฆา ยสฺส โส ทีฆชงฺโฆ
13	เทวราชา	เทว + ราชา	ฉัฏฐีตัป.	พระราชาแห่งเทวดา	เทวสฺส ราชา เทวราชา
14	เทวราชา	เทว + ราชา	วิเสสนุตตร.กัมม.	เทวดาผู้พระราชา	เทโว ราชา เทวราชา
15	นรนาริโย	นร + นาริโย	อสมาหารทวัน.	นระและนารีท.	นโร จ นารี จ นรนาริโย
16	นิกฺกิเลโส	นิ + กิเลโส	ปัญจมีพหุพ.	มีกิเลสออกแล้ว	นิกฺขนฺตา กิเสลา ยสฺมา โส นิกฺกิเลโส
17	นิโคฺรธปริมณฺฑโล	นิโคฺรธ + ปริมณฺฑโล	ฉัฏฐีอุปมา.พหุพ.	มีปริมณฑลเพียงดังปริมณฑลแห่งต้นนิโครธ	นิโคฺรธสฺส ปริมณฺฑลํ อิว ปริมณฺฑลํ ยสฺส โส นิโคฺรธปริมณฺฑโล
18	นิทฺทรถํ	นิ + ทรถํ	นิปาตปุพ.อัพยยี.	ความไม่มีความกระวนกระวาย	ทรถสฺส อภาโว นิทฺทรถํ
19	นิทฺทรโถ	นิ + ทรโถ	น บุพพ.พหุพ.	มีความกระวนกระวายหามิได้	นตฺถิ ตสฺส ทรโถติ นิทฺทรโถ
20	ปญฺจินฺทฺริยานิ	ปญฺจ + อินฺทฺริยานิ	อสมาหาร.ทิคุ.	อินทรีย์ ๕ ท.	ปญฺจ อินฺทฺริยานิ ปญฺจินฺทฺริยานิ
21	ปญฺญาธนํ	ปญฺญา + ธนํ	อว.กัมม.	ทรัพย์คือปัญญา	ปญฺญา เอว ธนํ
22	ปาปรหิโต	ปาป + รหิโต	ปัญจมี.ตัป.	ผู้เว้นแล้วจากบาป	ปาปา รหิโต ปาปรหิโต
23	ปุญฺญสมฺมตํ	ปุญฺญ + สมฺมตํ	สัมภาวน.กัม.	สมมุติว่าบุญ	ปุญฺญํ อิติ สมฺมตํ ปุญฺญสมฺมตํ
24	ปุริสสทฺโท	ปุริส + สทฺโท	ฉัฏฐีตัป.	เสียงแห่งบุรุษ	ปุริสสฺส สทฺโท ปุริสสทฺโท
	ปุริสสทฺโท	ปุริส + สทฺโท	อว.กัมม.	ศัพท์คือบุรุษ	ปุริโส เอว สทฺโท ปุริสสทฺโท
25	ปุริสุตฺตโม	ปุริส +อุตฺตโม	วิเสสนุตตร.กัมม.	บุรษสูงสุด	ปุริโส อุตฺตโม ปุริสุตฺตโม
26	พุทฺธสีโห	พุทฺธ + สีโห	อุปมานุตตร.วิเสสโนปม.กัม.	พระพุทธเจ้าเพียงดังสีหะ	พุทฺโธ สีโห อิว พุทฺธสีโห
27	มหานาโค	มหา + นาโค	วิเสสนบุพพ กัม.	นาคใหญ่	มหนฺโต นาโค มหานาโค
28	มหิฬามุโข	มหิฬา + มุโข	ฉัฏฐีอุปมาพหุพ.	มีหน้าเพียงดังหน้าแห่งช้างพัง	มหิฬาย มุขํ อิว มุขํ ยสฺส โส มหิฬามุโข
29	วนรุกฺโข	วน + รุกฺโข	สัตตมีตัป.	ต้นไม้ในป่า	วเน รุกฺโข วนรุกฺโข
30	สงฺฆทานํ	สงฺฆ + ทานํ	จตุตถีตัป.	ทานเพื่อสงฆ์	สงฺฆสฺส ทานํ สงฺฆทานํ
31	สทฺทสญฺญา	สทฺท + สญฺญา	สัมภาวน.กัม.	ความสำคัญว่าเสียง	สทฺโท อิติ สญฺญา สทฺทสญฺญา
32	สารีปุตฺตตฺเถโร	สารีปุตฺต + เถโร	วิเสสนุตตร.กัมม.	พระสารีบุตรผู้เถระ	สารีปุตฺโต เถโร สารีปุตฺตตฺเถโร
	สารีปุตฺตตฺเถโร	สารีปุตฺต + เถโร	วิเสสนบุพ.กัมม.	พระเถระชื่อว่าสารีบุตร	สารีปุตฺโต เถโร สารีปุตฺตตฺเถโร
33	สูรสีโห	สูร + สีโห	อุปมานุตตร.วิเสสโนปม.กัม.	กล้าเพียงดังสีหะ	สูโร สีโห อิว สูรสีโห
	สูรสีโห	สูร + สีโห	วิเสสนบุพ.กัมม.	สีหะผู้กล้า	สูโร สีโห สูรสีโห
34	อนฺโตเคหํ	อนฺโต + เดหํ	นิปาตปุพ.อัพยยี.	ภายในแห่งเรือน	เคหสฺส อนฺโต อนฺโตเคหํ
35	อนฺธวธิรา	อนฺธ + วธิรา	อสมาหารทวัน.	คนบอดและคนหนวกทั้งหลาย	อนฺโธ จ วธิโร จ อนฺธวธิรา
36	อผาสุกํ	อ + ผาสุกํ	อุภยตัปปุริส.	มิใช่ความสำราญ	น ผาสุกํ อผาสุกํ
	อผาสุกํ	อ + ผาสุกํ	น บุพพ.พหุพ.	มีความสำราญหามิได้	นตฺถิ ตสฺส ผาสุกนฺติ อผาสุกํ
37	อรญฺญคโต	อรญฺญ + คโต	ทุติยาตัป.	ไปแล้วสู่ป่า	อรญฺญํ คโต อรญฺญคโต
38	อุปวนํ	อุป + วนํ	อุปสัคคปุพ.อัพพยี.	ที่ใกล้เคียงแห่งป่า	วนสฺส สมีปํ อุปวนํ

เติมคำในช่องที่หายไป
	ศัพท์สมาส	แยกเป็น	เป็นสมาส	แปล	วิเคราะห์
1	กณฺหเนตฺโต	กณฺห + เนตฺโต	ฉัฏฐีตุล.พหุพ.	มีตาดำ	กณฺหานิ เนตฺตานิ ยสฺส โส กณฺหเนตฺโต
2	กตกุสโล	กต + กุสโล	ตติยาตุล.พหุพ.	มีกุศลอันทำแล้ว	กตํ กุสลํ เยน โส กตกุสโล
3	ขตฺติยมาโน	ขตฺติย + มาโน	ฉัฏฐีตัป.	มานะแห่งกษัตริย์	ขตฺติยสฺส มาโน ขตฺติยมาโน
4	คมิกภตฺตํ	คมิก + ภตฺตํ	จตุตถีตัป.	ภัตรเพื่อผู้ไป	คมิกสฺส ภตฺตํ คมิกภตฺตํ
5	คหฏฺฐปพฺพชิตา	คหฏฺฐ + ปพฺพชิตา	อสมาหารทวัน.	คฤหัสถ์และบรรพชิต ท.	คหฏฺโฐ จ ปพฺพชิโต จ คหฏฺฐปพฺพชิตา
6	ญาณชาลํ	ญาณ + ชาลํ	อุปมานุตตร.วิเสสโนปม.กัม.	ญาณเพียงดังข่าย	ญาณํ ชาลํ อิว ญาณชาลํ
	ญาณชาลํ	ญาณ + ชาลํ	อว.กัมม.	ข่ายคือญาณ	ญาณํ เอว ชาลํ ญาณชาลํ
7	ฐิตเปโม	ฐิต + เปโม	สตฺตมีตุล.พหุพ.	มีความรักตั้งอยู่	ฐิโต เปโม ยสฺมึ โส ฐิตเปโม
8	ติทณฺฑํ	ติ + ทณฺฑํ	สมาหารทิคุ.	ไม้ ๓ อัน	ตโย ทณฺฑา ติทณฺฑํ
9	ติโรปาการํ	ติโร + ปาการํ	นิปาตปุพ.อัพยยี.	ภายนอกแห่งกำแพง	ปาการสฺส ตโร ติโรปาการํ
10	ทาสีทาสํ	ทาสี + ทาสํ	สมาหารทวัน.	ทาสและทาสี	ทาสี จ ทาโส จ ทาสีทาสํ
11	ทินฺนยโส	ทินฺน + ยโส	จตุตถีพหุพ.	มียศอันท่านให้แล้ว	ทินฺโน ยโส ยสฺส โส ทินฺนยโส
12	ทีฆชงฺโฆ	ทีฆ + ชงฺโฆ	วิเสสนบุพ.กัมม.	แข้งยาว	ทีโฆ ชงฺโฆ ทีฆชงฺโฆ
	ทีฆชงฺโฆ	ทีฆ + ชงฺโฆ	ฉัฏฐีตุล.พหุพ.	มีแข้งยาว	ทีฆา ชงฺฆา ยสฺส โส ทีฆชงฺโฆ
13	เทวราชา	เทว + ราชา	ฉัฏฐีตัป.	พระราชาแห่งเทวดา	เทวสฺส ราชา เทวราชา
14	เทวราชา	เทว + ราชา	วิเสสนุตตร.กัมม.	เทวดาผู้พระราชา	เทโว ราชา เทวราชา
15	นรนาริโย	นร + นาริโย	อสมาหารทวัน.	นระและนารีท.	นโร จ นารี จ นรนาริโย
16	นิกฺกิเลโส	นิ + กิเลโส	ปัญจมีพหุพ.	มีกิเลสออกแล้ว	นิกฺขนฺตา กิเสลา ยสฺมา โส นิกฺกิเลโส
17	นิโคฺรธปริมณฺฑโล	นิโคฺรธ + ปริมณฺฑโล	ฉัฏฐีอุปมา.พหุพ.	มีปริมณฑลเพียงดังปริมณฑลแห่งต้นนิโครธ	นิโคฺรธสฺส ปริมณฺฑลํ อิว ปริมณฺฑลํ ยสฺส โส นิโคฺรธปริมณฺฑโล
18	นิทฺทรถํ	นิ + ทรถํ	นิปาตปุพ.อัพยยี.	ความไม่มีความกระวนกระวาย	ทรถสฺส อภาโว นิทฺทรถํ
19	นิทฺทรโถ	นิ + ทรโถ	น บุพพ.พหุพ.	มีความกระวนกระวายหามิได้	นตฺถิ ตสฺส ทรโถติ นิทฺทรโถ
20	ปญฺจินฺทฺริยานิ	ปญฺจ + อินฺทฺริยานิ	อสมาหาร.ทิคุ.	อินทรีย์ ๕ ท.	ปญฺจ อินฺทฺริยานิ ปญฺจินฺทฺริยานิ
21	ปญฺญาธนํ	ปญฺญา + ธนํ	อว.กัมม.	ทรัพย์คือปัญญา	ปญฺญา เอว ธนํ
22	ปาปรหิโต	ปาป + รหิโต	ปัญจมี.ตัป.	ผู้เว้นแล้วจากบาป	ปาปา รหิโต ปาปรหิโต
23	ปุญฺญสมฺมตํ	ปุญฺญ + สมฺมตํ	สัมภาวน.กัม.	สมมุติว่าบุญ	ปุญฺญํ อิติ สมฺมตํ ปุญฺญสมฺมตํ
24	ปุริสสทฺโท	ปุริส + สทฺโท	ฉัฏฐีตัป.	เสียงแห่งบุรุษ	ปุริสสฺส สทฺโท ปุริสสทฺโท
	ปุริสสทฺโท	ปุริส + สทฺโท	อว.กัมม.	ศัพท์คือบุรุษ	ปุริโส เอว สทฺโท ปุริสสทฺโท
25	ปุริสุตฺตโม	ปุริส +อุตฺตโม	วิเสสนุตตร.กัมม.	บุรษสูงสุด	ปุริโส อุตฺตโม ปุริสุตฺตโม
26	พุทฺธสีโห	พุทฺธ + สีโห	อุปมานุตตร.วิเสสโนปม.กัม.	พระพุทธเจ้าเพียงดังสีหะ	พุทฺโธ สีโห อิว พุทฺธสีโห
27	มหานาโค	มหา + นาโค	วิเสสนบุพพ กัม.	นาคใหญ่	มหนฺโต นาโค มหานาโค
28	มหิฬามุโข	มหิฬา + มุโข	ฉัฏฐีอุปมาพหุพ.	มีหน้าเพียงดังหน้าแห่งช้างพัง	มหิฬาย มุขํ อิว มุขํ ยสฺส โส มหิฬามุโข
29	วนรุกฺโข	วน + รุกฺโข	สัตตมีตัป.	ต้นไม้ในป่า	วเน รุกฺโข วนรุกฺโข
30	สงฺฆทานํ	สงฺฆ + ทานํ	จตุตถีตัป.	ทานเพื่อสงฆ์	สงฺฆสฺส ทานํ สงฺฆทานํ
31	สทฺทสญฺญา	สทฺท + สญฺญา	สัมภาวน.กัม.	ความสำคัญว่าเสียง	สทฺโท อิติ สญฺญา สทฺทสญฺญา
32	สารีปุตฺตตฺเถโร	สารีปุตฺต + เถโร	วิเสสนุตตร.กัมม.	พระสารีบุตรผู้เถระ	สารีปุตฺโต เถโร สารีปุตฺตตฺเถโร
	สารีปุตฺตตฺเถโร	สารีปุตฺต + เถโร	วิเสสนบุพ.กัมม.	พระเถระชื่อว่าสารีบุตร	สารีปุตฺโต เถโร สารีปุตฺตตฺเถโร
33	สูรสีโห	สูร + สีโห	อุปมานุตตร.วิเสสโนปม.กัม.	กล้าเพียงดังสีหะ	สูโร สีโห อิว สูรสีโห
	สูรสีโห	สูร + สีโห	วิเสสนบุพ.กัมม.	สีหะผู้กล้า	สูโร สีโห สูรสีโห
34	อนฺโตเคหํ	อนฺโต + เดหํ	นิปาตปุพ.อัพยยี.	ภายในแห่งเรือน	เคหสฺส อนฺโต อนฺโตเคหํ
35	อนฺธวธิรา	อนฺธ + วธิรา	อสมาหารทวัน.	คนบอดและคนหนวกทั้งหลาย	อนฺโธ จ วธิโร จ อนฺธวธิรา
36	อผาสุกํ	อ + ผาสุกํ	อุภยตัปปุริส.	มิใช่ความสำราญ	น ผาสุกํ อผาสุกํ
	อผาสุกํ	อ + ผาสุกํ	น บุพพ.พหุพ.	มีความสำราญหามิได้	นตฺถิ ตสฺส ผาสุกนฺติ อผาสุกํ
37	อรญฺญคโต	อรญฺญ + คโต	ทุติยาตัป.	ไปแล้วสู่ป่า	อรญฺญํ คโต อรญฺญคโต
38	อุปวนํ	อุป + วนํ	อุปสัคคปุพ.อัพพยี.	ที่ใกล้เคียงแห่งป่า	วนสฺส สมีปํ อุปวนํ